Etyka zawodu architekta i ochrona własności intelektualnej

Podstawowe zagadnienia etyczne i prawno-administracyjne dotyczące działalności zawodowej architektów i ich wpływ na kształtowanie sylwetki / osobowości zawodowej architektów. Rola świadomości etycznej / wrażliwości moralnej oraz poczucia odpowiedzialności w systematycznym i ciągłym kształceniu postawy architekta w świetle faktu iż jest to zawód zaufania publicznego.

Treści kształcenia

- Wprowadzenie:

1. Warunki zaliczenia i kryteria oceny

2. Formuła zajęć interaktywna (wykłady wprowadzające, prezentacje; dyskusja)

3. Wytyczne do referatów (analizy

4. Założenia kursu:

5. Cel i zadania kursu; ważne pytania;

6. Ogólna charakterystyka przedmiotu problemy teoretyczne i praktyczne

7. Pojęcia podstawowe (odpowiedzialność, wartości etyczne, podstawowe pojęcia etyki oraz pojęcia stosowane w KEZA i Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych

- Sytuacje problemowe w praktyce architektonicznej dotyczące zagadnień etycznych.

Pojęcie sytuacji problemowej / konfliktowej (konflikty interesów i konflikty między wartościami związanymi z procesem tworzenia dzieła architektonicznego i życiem obiektu (obiektów) będącego (będących) efektem procesu twórczego; Uczestnicy / strony / podmioty procesu decyzyjnego : właściciele/ klienci, użytkownicy, urzędnicy, mediatorzy, podmioty procesów sądowych (cywilnych wzgl. karnych);

Kategorie problemów i konfliktów oraz tryby / procedury ich rozwiązywania / zarządzania (negocjacje, mediacje, arbitraż, proces sądowy itp.)

- Wybrane zagadnienia teoretyczne / filozoficzne etyki: podstawowe pojęcia, podejścia, teorie, zasady / koncepcje filozoficzne: (przegląd niektórych podejść / interpretacji filozoficznej problematyki odnoszące się do etyki;

Etyka: podstawowe pojęcia, podejścia, teorie, zasady / koncepcje filozoficzne:

1. Rozumienie etyki, systemy etyczne

2. Niektóre idee etyczne wg. klasyków filozofii i przedstawicieli filozofii europejskiej (Sokrates, Platon, Immanuel Kant, Edmund Husserl, Max Scheler, N. Hartmann, Emanuel Levinas) ze szczególnym podkreśleniem wkładu polskiej myśli filozoficznej w rozwój etyki i filozofii kultury: Florian Znaniecki (1882 1950), Tadeusz Kotarbiński (1886 1981), Roman Ingarden (1893 1970), Józef Tischner (1931 2000)

- Pojęcie wartości etycznej; kategorie wartości w etyce i praktyce zawodowej architektów; problemy filozoficzne i praktyczne związane z etyką zawodu architekta; Etyka i estetyka zagadnienia etyczne w procesie twórczym; Ochrona wartości; tło ekologiczne i społeczne; Wartości a doktryna zrównoważonego rozwoju; Wartości a ochrona dziedzictwa kulturowego

- Analiza treści Kodeksu etyki zawodowej architektów: Zasada 1 zobowiązania ogólne (6 reguł); Zasada 2 zobowiązania wobec społeczeństwa (7 reguł); Zasada 3 zobowiązania wobec klientów (14 reguł); Zasada 4 zobowiązania wobec zawodu (16 reguł)

- Rodzaje praw autorskich (autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe)

- Utwór architektoniczny (dyskusja nad interpretacją pojęcia); „Czy szkic na serwetce to już utwór architektoniczny?

- Analiza wybranych problemów praktycznych dotyczących etyki zawodu architekta i ochrony własności intelektualnej

- Problemy procesu tworzenia dzieła architektonicznego; Typy konfliktów etycznych dotyczących procesu projektowania i innych faz procesu inwestycyjnego w budownictwie; Przedmiot prawa autorskiego; Zagadnienie utworu architektonicznego; Autorskie prawa osobiste, autorskie prawa majątkowe do utworu; Przypadki naruszenia praw autorskich

- Niektóre zagadnienia proponowane (do wyboru) jako temat referatów opracowanych – w ramach ćwiczeń – w zespołach autorskich:

1. Równoważenie struktury użytkowania jako zagadnienie etyczne w projektach architektoniczno-urbanistycznych;

2. Etyczne problemy związane z projektami architektoniczno-urbanistycznymi inwestycji budowlanych lokalizowanych w obszarach wrażliwych ekologicznie;

3. Kryteria etyczne rozstrzygania konfliktów generowanych zmianami w zagospodarowaniu przestrzennym oraz oceny zachowań architekta w takich sytuacjach;

4. Problemy etyki zawodu architekta w procesie podejmowania decyzji projektowych dotyczących inwestycji budowlanych lokalizowanych w rejonach o szczególnych wymaganiach w zakresie ochrony środowiska;

5. Wprowadzanie przez architekta niekorzystnych zmian w projekcie pod naciskiem inwestora – ocena zachowań w kontekście ustaleń / reguł określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów (KEZA);

6. Ocena zachowań architekta pod kątem kryteriów etycznych w sytuacjach podejmowania / prowadzenia projektów skutkujących nadmiernym zabudowaniem terenów zielonych w mieście;

7. Analiza sytuacji konfliktowych między architektem i inwestorem pod kątem zasad i kryteriów określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów;

8. Konflikt między interesem inwestora a dobrem publicznym oraz interesem społeczności lokalnej – zagadnienia etyczne;

9. Uwzględnienie zieleni w projektach – jako zagadnienie etyki zawodowej architekta;

10. Odpowiedzialność etyczna architekta w dziedzinie ochrony wartości materialnego dziedzictwa kulturowego w Polsce – problemy ogólne oraz analiza zachowań w wybranych przypadkach;

11. Projektowanie w kontekście zabytkowym – zagadnienia etyczne;

12. Etyczność architekta przy modernizacji obiektów materialnego dziedzictwa kulturowego;

13. Problem plagiatu w architekturze – przykłady sytuacji problemowych i ocena prawidłowości / nieprawidłowości zachowań w procesach decyzyjnych dotyczących takiej sytuacji;

14. Problem niewypłacalności inwestorów w stosunku do architektów – ocena sytuacji w kontekście reguł / zasad opisanych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów oraz innych regulacji prawnych;

15. Kwestia zaniżania wynagrodzeń w zawodzie architekta w kontekście ustaleń KEZA;

16. Partycypacja społeczeństwa w procesie projektowania jako zagadnienie etyczne;

17. Konflikty interesów między architektami i ocena postaw etycznych w takich sytuacjach;

18. Odpowiedzialność społeczna jako kryterium etyczne oceny projektu architektonicznego;

19. Konflikt inwestora z architektem na tle praw autorskich

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

Kodeks etyki zawodowej architektów, - Załącznik do Uchwały 01 III Sprawozdawczego Krajowego Zjazdu Izby Architektów podjętej w dniu 18 czerwca 2005, Warszawa - . - 2005

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych - - . -

Tischner, J - O człowieku. Wybór pism filozoficznych - Zakład Narodowy Im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław, Warszawa. - 2003

Ingarden R. - Wykłady z etyki - PWN, Warszawa. - 1989

Ingarden R. - Przeżycie, dzieło, wartość - Wydawnictwo Literackie, Kraków. - 1966

Kucza-Kuczyński K - Dylemat odpowiedzialności w nauce o architekturze wobec twórczości w architekturze - [w:] Gzell Sł. (pod redakcją), Architektura, urbanistyka, nauka, Wydawnictwo naukowe PWN. - 2019

Kucza-Kuczyński K. - Zawód architekt. O etyce zawodowej i moralności architektury - Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. - 2007

Hartman J, Woleński J - Wiedza o etyce - PWN . - 2009

Tatarkiewicz W - Historia Filozofii - PWN, Warszawa. - 2005

Lisak M - Elementy etyki w zawodzie architekta - Wyd. PK. - 2006

Stróżewski W - Dialektyka twórczości - Znak, Kraków. - 2007

Georg D. Chryssides, John H. Kaler - Wprowadzenie do etyki biznesu - Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa. - 1999

Mac Intyre A - Krótka historia etyki przeł. A. Chmielewski - PWN, Warszawa. - 1995

Jackson J - Biznes i moralność - Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, Wydawn. Naukowe PWN, Warszawa. - 1999

Andrzejuk A (red.) - Zagadnienia etyki zawodowej - Novo, Warszawa. - 1998

Zwoliński A. - Owoc pracy: zarys etyki życia gospodarczego - Gotów, Kraków. - 2000

Załucki M (red.) - Prawo własności intelektualnej. Repetytorium - Difin, Wydanie II, Warszawa. - 2010

Zuziak Z. K - Wstęp do nowej filozofii urbanistyki - Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, PAN Oddział w Krakowie, (w druku). - 2020

Drzeżdżon W. - Etyczne aspekty pracy zawodowej. Wybrane zagadnienia, [w:] Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 10, 21-35 - Biblioteka Nauki: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-81107d5e-2fc0-409b-b197-12c8f760a68e. - 2013

Publikacje naukowe

Z. Zuziak - Śródmieście a policentryczność - WYDAWNICTWO POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ. - 2020

Z. Zuziak - Wstęp do nowej filozofii urbanistyki - . - 2020

M. Gosztyła; M. Janda; E. Jaracz; T. Jaworski; J. Malczewska; A. Martyka; A. Mikrut; M. Szarata; Z. Zuziak - Węzły i Korytarze Rozwoju Funkcji Metropolitalnych Rzeszowa - . - 2019

Z. Zuziak - Naukowe oblicze urbanistyki - WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN, WARSZAWA . - 2019

Z. Zuziak - Feelings and Reasons in the Architecture of The City. A Lesson from Two Inner Cities - WYDAWNICTWO POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ. - 2018

Z. Zuziak - Węzły miejskości a modele przestrzenne struktur miejskich. Z notatek nt. synergii w urbanistycznych konstrukcjach śródmieść - . - 2018