Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Zintegrowane systemy pokładowe

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: ML/C-DU>ZSP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Zintegrowane systemy pokładowe
Jednostka: Katedra Awioniki i Sterowania
Grupy: Przedmioty 1 sem. - lotnictwo i kosmonautyka-pilotaż st. II-go stopnia
Punkty ECTS i inne: 3.00 LUB 2.00 (zmienne w czasie) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Pełny opis:

Wykład dotyczy złożonych zintegrowanych systemów pokładowych jak układy nawigacji inercjalnej, systemy zarządzania lotem, systemy antykolizyjne i ostrzegawcze oraz pośrednie systemy sterowania samolotem. Ćwiczenia rachunkowe i laboratorium poszerzają i utrwalają wiedzę na temat zintegrowanych systemów pokładowych.

Treści kształcenia

- Wprowadzenie do zintegrowanych systemów pokładowych. Systemy ADC, AHRS, ADAHRS, ADM, ADIRU, ADIRS, SAARU

- Systemy nawigacji bezwładnościowej (INS – Inertial Navigation System): rodzaje, budowa, uzgadnianie położenia, tryby pracy i oznaczenia, zasady budowy kardanowych i bezkardanowych systemów nawigacji, pomiar przyspieszeń liniowych, prędkości kątowych i kątów orientacji; żyroskopy optyczne. Platformy stabilizowane i wirtualne (analityczne): budowa, zasada działania, uzgadnianie położenia platformy, błędy, tryby pracy i oznaczenia. Wahadło Shulera, algorytmy obliczeniowe. Procedury ustawiania początkowego: pozycja, poziomowanie i ustawianie azymutalne. Systemy korekcji, błędy pomiaru. Użytkowanie systemu nawigacji, monitorowanie pracy systemu.

Nawigacja TRN. Zintegrowane systemy INS/GNSS/TRN.

- Systemy nawigacji GNSS. Integralnośc danych nawigacyjnych. Zintegrowane systemy INS/GNSS

- Systemy radiolokacyjne. Radary PSR i SRR. Transpondery, mody A, C i S. Możliwości integracji systemów z wykorzystaniem modu S.

- System automatycznego zależnego dozorowania ADS-B (ADS-B – Automatic Dependent Surveillance – Broadcast): zasada działania, właściwości, interpretacja wskazań. Łącza danych i integracja z systemami pokładowymi.

- Systemy ostrzegania o niebezpiecznym zbliżaniu się samolotów w powietrzu (TCAS – Traffic Alert and Collision Avoidance System, ACAS – Airborne Collision Avoidance System): funkcje, schemat działania, rodzaje ostrzeżeń, monitorowanie pracy systemu. Uproszczone wersje systemu (TCAD – Traffic Collision Avoidance Device), interpretacja wskazań. Historia, stan aktualny, zasada działania, możliwość integracji z innymi systemami. Systemy PCAS, T2CAS.

- Systemy ostrzegania o niebezpiecznym zbliżaniu się do ziemi (GPWS – Ground Proximity Warning System, TAWS – Terrain Awareness Warning System): funkcje, schemat działania, rodzaje ostrzeżeń, monitorowanie pracy systemu. Radiowysokościomierz, numeryczne modele terenu, integracja danych nawigacyjnych. Układy klasy TAWS. Omówienie systemów GPWS, EGPWS.

- Systemy syntetycznej wizji. Zastosowania w lotnictwie. Układy wskazań PFD, MFD. System RAAS. Systemy wzmocnionej wizji EVS. Integracja EVS i SVS. Układy ESVS. Zasotosowania, zasada działania, perspektywy rozwoju.

- Automatyczne systemy kontroli lotu. Układ flight directora: Budowa układu, Sposoby wyświetlania informacji, Tryby pracy. Obsługa, monitoring i systemy rejestracji. Układy alarmujące załogę: Panel alarmujący, Alarmy dźwiękowe, System alarmowania o wysokości, System alarmowania o zbyt dużej prędkości/liczbie Macha, System ostrzegania przed przeciągnięciem.

- Systemy ostrzegające o przekroczeniach parametrów lotu. Układy pomiarowe kąta natarcia i kąta ślizgu. Technika Flight Envelope Protection. Integracja pokładowych systemów ostrzegania (FWS – Flight Warning System), monitorowanie i rejestracja przekroczeń i sygnałów niesprawności, czynności obsługowe.

- System kierowania lotem (FMS - Flight Management System): schemat, funkcje, dane wejściowe i wyjściowe, współdziałanie z układem automatycznego sterowania.Systemy zabezpieczenia przed przekroczeniem ograniczeń eksploatacyjnych samolotu: funkcje, realizacja techniczna, dane wejściowe i wyjściowe, monitorowanie działania.Wyposażenie ostrzegawcze: ogólne zasady sygnalizacji zagrożeń, klasyfikacja i systemy powiadamiania.Układy ostrzegające o przekroczeniach: wysokości lotu, prędkości maksymalnej, prędkości przeciągnięcia (krytycznego kąta natarcia) – dane wejściowe i wyjściowe, monitorowanie działania. Układ sygnalizacji uskoku wiatru: zasada działania bezpośrednich i predykcyjnych systemów ostrzegania, rodzaje sygnalizacji i ich interpretacja.

- Pasywne detektory burzowe. Pokładowe radary meteorologiczne, integracja z systemami pokładowymi.

- Układy pośredniego sterowania samolotem. Idea, struktura, przykłądowe rozwiązania. Problem oscylacji indukowanych przez pilota. Systemy pośredniego sterowania: prawa sterowania, właściwości pilotażowe, realizacja techniczna, systemy nadzoru, diagnostyki i rekonfiguracji, niezawodność systemu.Tendencje rozwojowe w budowie złożonych (zintegrowanych) systemów pokładowych, automatyzacja pomiarów i przetwarzania danych, zastosowanie sztucznej inteligencji.

- Automatyczne sterowanie ciągiem: funkcja i zastosowanie, schemat blokowy, elementy składowe, rodzaje pracy, wybór automatycznego rodzaju pracy, sygnał oddziaływujący na dźwignię sterującą ciągiem, układy FADEC. Użytkowanie i programowanie w różnych fazach lotu, monitorowanie działania systemu, ograniczenie użytkowania.

- Systemy bezzałogowe i ich wyposażenie.

- 1. Kalibracja zintegrowanych sensorów (na przykładzie zintegrowanego pomiaru ciśnienia i temperatury).

2. Algebra kwaternionów, modelowanie układów AHRS.

3. Właściwości układów GNSS, analiza i modelowanie błędów.

4. Zaawansowane techniki pomiarowe, analiza danych z prób w locie (IRT)

5. Modelowanie układu FBW, kształtowanie właściwości pilotażowych.

6. Systemy bezzałogowe. Szacowanie zasięgu, widzialności, bilans łącza radiowego.

- 1. Zintegrowany układu ADAHRS-G (badania systemu G3X)

2. System syntetycznej wizji (badania systemu PFC).

3. System antykolizyjny (badania systemu PFC).

4. Detektor burzowy (badania systemu TWR).

5. Zintegrowany układu ADAHRS-G (badania systemu X-Sense)

Literatura:

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

I. Moir, A. Seabridge - Aircraft Systems - Wiley. - 2008

Z. Polak, A. Rypulak - Awionika, przyrządy i systemy pokładowe - WSOSP Dęblin. - 2002

S. Bociek, J. Gruszecki - Układy sterowania automatycznego samolotem - Oficyna Wydawnicza PRz. - 1999

Tomczyk A., Rzucidło P. - Systemy pośredniego sterowania dla samolotów ogólnego przeznaczenia - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2007

Rzucidło P. - Oscylacje indukowane przez pilota w układzie pośredniego sterowania samolotem - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2010

Kopecki G. - Sterowanie samolotem w sytuacji niepełnej informacji pomiarowej - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2010

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

I. Moir, A. Seabridge - Design and Development of Aircraft Systems - AIAA. - 2004

E.H.J. Pallet - Aircraft Instruments and Integrated Systems - Longman S&T. - 1992

Literatura do samodzielnego studiowania

A. Lawrence - Modern Inertial Technology - Springer-Verlag. - 1993

A. Tomczyk, P Rzucidło - Systemy pośredniego sterowania dla samolotów ogólnego przeznaczenia - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2011

P. Rzucidło - Oscylacje indukowane przez pilota w układzie pośredniego sterowania samolotem - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2007

G. Kopecki - Sterowanie samolotem w sytuacji niepełnej informacji pomiarowej - Oficyna Wydawnicza PRz. - 2010

A. Tomczyk - Pokładowe cyfrowe systemy sterowania samolotem - Oficyna Wydawnicza PRz. - 1999

Literatura uzupełniająca

- Czasopisma: Avionics, Professional Pilot, Aircraft Maintenance - . -

Efekty uczenia się:

Student, który zaliczył modułFormy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształceniaSposoby weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia
Opanowanie pogłębionej wiedzy i umiejętności posługiwania się zintegrowanymi systemami pokładowymi współczesnych samolotów transportowych w zakresie koniecznym do ubiegania się o licencję pilota liniowego ATPL(A)wykładtest
Analiza ilościowa oraz praktyczne zapoznanie się z wybranymi systemami pokładowymi podczas ćwiczeń oraz zajęć laboratoryjnych ćwiczenia problemowe, laboratorium problemoweraport
Opanowanie wiedzy i umiejętności posługiwania się zintegrowanymi systemami pokładowymi samolotów bezzałogowych.wykładtest

Metody i kryteria oceniania:

na ocenę 3na ocenę 4na ocenę 5
Opanowanie pogłębionej wiedzy i umiejętności posługiwania się zintegrowanymi systemami pokładowymi współczesnych samolotów transportowych w zakresie koniecznym do ubiegania się o licencję pilota liniowego ATPL(A)nie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 3, ale również stopień osiągnięcia tego efektu jest dużo wyższy niż na ocenę 3 (nieliczne, mniej istotne błędy)nie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 4, ale również stopień realizacji tego efektu przez studenta jest dużo wyższy niż na ocenę 4 (bezbłędnie)
Analiza ilościowa oraz praktyczne zapoznanie się z wybranymi systemami pokładowymi podczas ćwiczeń oraz zajęć laboratoryjnychnie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 3, ale również stopień osiągnięcia tego efektu jest dużo wyższy niż na ocenę 3 (nieliczne, mniej istotne błędy)nie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 4, ale również stopień realizacji tego efektu przez studenta jest dużo wyższy niż na ocenę 4 (bezbłędnie)
Opanowanie wiedzy i umiejętności posługiwania się zintegrowanymi systemami pokładowymi samolotów bezzałogowych.nie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 3, ale również stopień osiągnięcia tego efektu jest dużo wyższy niż na ocenę 3 (nieliczne, mniej istotne błędy)nie tylko osiągnął poziom wiedzy i umiejętności wymagany na ocenę 4, ale również stopień realizacji tego efektu przez studenta jest dużo wyższy niż na ocenę 4 (bezbłędnie)

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2019/20" (zakończony)

Okres: 2019-10-01 - 2020-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin więcej informacji
Laboratorium, 15 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Rzucidło
Prowadzący grup: Paweł Rzucidło
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/21" (zakończony)

Okres: 2020-10-01 - 2021-02-01
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin więcej informacji
Laboratorium, 15 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Rzucidło
Prowadzący grup: Paweł Rzucidło
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-01-31
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin więcej informacji
Laboratorium, 15 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Rzucidło
Prowadzący grup: Paweł Rzucidło, Piotr Szwed
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 15 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Rzucidło
Prowadzący grup: Paweł Rzucidło, Krzysztof Warzocha
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza.
al. Powstańców Warszawy 12
35-959 Rzeszów
tel: +48 17 865 11 00 https://prz.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.1.0 (2023-11-21)